در چاه های کشاورزی به دلیل استفاده زیاد از چاه و ریزش ماسه به ته چاه معمولا باید هر چند وقت یک بارعملیات لایروبی، ضربه زنی و پیستون زنی انجام شود.
در چاه های آب کشاورزی اکثرا از پمپ های توربینی استفاده می شود. پمپ های توربینی معمولا کف چاه را پر می کنند و به همین دلیل در هنگام تعویض پمپ باید عملیات لایروبی انجام شود. لایروبی چاه های کشاورزی با دستگاه ضربه ای انجام می شود. این دستگاه با استفاده از گل کش، ماسه ها و گل و لای را از داخل چاه بیرون آورده و چاه را لایروبی می کند. لایروبی چاه معمولا دو یا سه روز زمان می برد.
لایروبی چاه در چاه های عمیق که لوله جدار در آن استفاده شده است به وسیله دستگاه حفاری ضربه ای و تراکتوری و برقی امکان پذیر است دستگاه روتاری به دلیل افزایش قطر حفاری نمی تواند در داخل لوله جدار عملیات لایروبی را انجام دهد. در روش دستی نیز به مرور زمان با ریختن کول های فرسوده یا خاک و شن به دلیل سستی زمین عملیات لایروبی چاه انجام می شود در روش دستی یا همان سنتی مقنی به داخل چاه رفته و گل و شن را به بالا می آورد و عملیات لایروبی را انجام می دهد هر چقدر چاه به روش لایروبی تمیز شود عمر پمپ چند برابر می شود.
اکثر چاه هایی که حفر میشوند عموما با مشکل ماسه دهی در ابعاد مختلف روبرو بوده که اولا نیاز به لایروبی چاه در فواصل کم دارند و ثانیا عمر متوسط چاه ها در این مناطق اکثرا کمتر از 15 سال و در بیشتر موارد بین 8 الی 10 سال می باشد.علاوه براین مسئله بریدن یا جمع شدن لوله مخصوصا در بالاترین قسمت اولین مشبک نیز به صورت غیر مستقیم ارتباط دارد.ماسه دهی یک چاه بدلایل مختلف بوده که البته فراوانی مواد سیلتی و ماسه های بسیار دانه ریز در لایه های آبدار منطقه یکی از اصلی ترین آن ها می باشد.
در صورت ورود ماسه به داخل چاه حتما باید لایروبی کرد مبادا پمپ در درون ماسه گیر کند محل نصب پمپ در چاه های عمیق باید حداقل 10 متر از کف چاه فاصله داشته باشد که پمپ در ماسه گیر نکند.
از فواید لایروبی چاه آب می توان به نکات فوق اشاره کرد، لایروبی چاه آب باعث افزایش آبدهی چاه می شود. لایروبی چاه آب باعث می شود تمام شن و ماسه و آشغال و زباله های داخل چاه آب را به بیرون بیاورد که در داخل پمپ نرود. لایروبی چاه آب باعث زنده شدن دوباره چاه می شود. در زمان لایروبی چاه آب پیشنهاد می شود قبل از عملیات لایروبی، فرچه زنی چاه آب انجام شود.
لایروبی چاه در چاه های عمیق به وسیله دستگاه حفاری ضربه ای و تراکتوری و برقی امکان پذیر است. دستگاه روتاری به دلیل افزایش قطر حفاری نمی تواند در داخل لوله جداره عملیات لایروبی را انجام دهد. در روش سنتی نیز به مرور زمان با ریختن کول های فرسوده یا خاک و شن به دلیل سفتی زمین عملیات لایروبی چاه انجام می شود. در روش دستی یا همان سنتی، مقنی به داخل چاه رفته و گل و شن را به بالا می آورد و عملیات لایروبی انجام می دهد. هرچقدر به روش چاه به روش لایروبی تمیز شود عمر پمپ چندبرابر می شود.
لایروبی چاه آب به وسیله دستگاه ضربه ای و تراکتوری و برقی امکان پذیر است. دستگاه های فوق با مته، خاک رس را با شن و ماسه داخل چاه مخلوط می کند و با گل کش آن را بیرون می کشد. لازم به ذکر است که خاک رس را با آب مخلوط کرده و گلوله درست می کند که از آب سریع بگذرد و به داخل چاه برود.
در چاه هایی که رسوبات زیادی اطراف جداره را فراگرفته حفاران شرکت با فرستادن فرچه مخصوصی که برای از بین بردن رسوبات می باشند مشبک های جدار را باز می کنند زیرا رسوبات داخل چاه باعث کم شدن آب ورودی از داخل مشبک ها می شود و فرچه زدن چاه باعث تمیز شدن چاه آب می شود. در مواردی که رسوبات سفت و محکم باشد از اسید مخصوص برای شل شدن رسوبات جداره می شود و بعد از آن عملیات فرچه زنی انجام می شود. بعد از عملیات فرچه زنی باید رسوبات ریخته شده از ته چاه را لایروبی کرده و به بیرون چاه آب با گل کش ریخت که این رسوبات در داخل چاه باقی نماند.
وقتی از کارایی چاه کم می شود و به مرور زمان شن و ماسه با کار کردن الکتروموتور چاه، از لابه لای مشبک های جداره به داخل چاه وارد می شود، چاه را پر می کند و باعث از بین رفتن پمپ چاه می شود. در این مرحله لایروبی چاه آب باعث زنده شدن چاه می شود. در بعضی از موارد نیز وقتی آب به داخل چاه می رود باعث شسته شدن جداره و رسوبات می شود و در این زمان نیز لایروبی چاه آب لازم و ضروریست.
اگر چاه لایروبی نشود، شن و ماسه مثل سمباده پره های پمپ که از جنس برنج است را از بین می برد و به سیم پیچی الکتروپمپ های شناور آسیب می زند. در چاه هایی که خاک آن از جنس آبرفت است و شن و ماسه روان دارد پیشنهاد می شود از پمپ های شفت غلافت استفاده شود.
اکثر چاه هایی که حفر می شوند عمدتا با مشکل ماسه دهی در ابعاد مختلف روبرو می شوند که اولا نیاز به لایروبی چاه در فواصل کم دارند و ثانیا عمر متوسط چاه ها در این مناطق اکثرا کمتر از 15 سال و در بیشتر موارد بین 8 تا 10 سال می باشد. علاوه بر آن مسئله بریدن یا جمع شدن لوله مخصوصا در بالاترین قسمت اولین مشبک نیز بصورت غیر مستقیم با ماسه دهی چاه ها ارتباط دارد.ماسه دهی یک چاه به دلایل مختلف بوده که البته فراوانی مواد سیقلی و ماسه های بسیار دانه ریز در این لایه های آبدار منطقه یکی از اصلی ترین آنها می باشد.
عوامل زیر باعث ماسه دهی چاه باشد:
مزیت لایروبی چاه آب
لایروبی چاه آب دراصطلاح تبدیل چاه مرده به زنده است، در لایروبی چاه آب می بایست مواد چسبیده به دیواره چاه آب را از بین ببریم.
در اصل لایروبی چاه آب برای سلامت نگه داشتن چاه آب میشود. با انجام کار لایروبی چاه آب و پاکسازی چاه بعد از تخلیه، آبدهی چاه آب شدیدا افزایش پیدا کرده و چاه مثل روز اول خواهد شد به طوری که دیگر نیازی به حفر چاه آب جدید نخواهد بود.